dobro publiczne definicja

Dobro publiczne to dobra, charakteryzujące się tym, że nie ma możliwości wyłączenia ich z konsumpcji i jednocześnie nie są konkurencyjne w konsumpcji. Dobra publiczne według P.A Samuelsona to dobra o następujących cechach:

- Nikt nie jest wyłączany z korzyści  wynikających z ich użytkowania,

- pełnią funkcję użyteczności dla poszczególnych osób,

- mogą być użytkowane przez bardzo wiele podmiotów gospodarczych: powiększenie się liczby użytkowników nie eliminuje ani nie pomniejsza możliwości korzystania z danego dobra przez wszystkich użytkowników.

Większość dóbr oraz usług na rynku ma charakter dóbr prywatnych. Konsumowanych przez indywidualne osoby. Dostęp do nich staje się obiektem rywalizacji pomiędzy potencjalnymi konsumentami, którzy aby nabyć prawa do ich własności muszą zapłacić odpowiednią cenę.  Pierwotna analiza Samuelsona mówiła jedynie o dobrach, dla których dodatkowy konsument nie generuje dodatkowego kosztu ( sztandarowym przykładem jest usługa latarni morskiej, która raz uruchomiona obsługuje dowolną ilość konsumentów przy tym samym koszcie).

Dobro publiczne przynosi korzyści wszystkim, niezależnie od tego, czy się za nie płaci, czy też nie.

Nie może ono być również skomercjalizowane. Żadne przedsiębiorstwo nie podejmie się jego produkcji i sprzedaży. Ne znaleźli by się też chętni do jego nabycia, skoro każdy może je konsumować, a opłata pieniężna nie warunkuje tej konsumpcji. To państwo decyduje o dostępności danego dobra i musi zabezpieczyć środki na pokrycie kosztów ich wytworzenia.

Do dóbr publicznych można zaliczyć :

  • Oświatę,
  • oświetlenie ulic,
  • ochronę zdrowia,
  • obronę narodową,
  • latarnie morskie,
  • ochronę środowiska,
  • znaki drogowe,
  • usługi policyjne,
  • oraz inne.

Dobra publiczne są przeciwieństwem dóbr prywatnych, które mają cechy:

  • Wyłączności w korzyściach
  • konkurencyjności w użytkowaniu.

Charakterystyką dobra publicznego:

  • Są dostarczane nabywcom nie odpłatnie bądź nieekwiwalentnie dobra te są dostarczane nabywcom bezpłatnie, korzystanie z dobra publicznego nie generuje kosztu alternatywnego i nie wymusza ograniczenia korzystania z tych dóbr.
  • Nie ma możliwości wyłączenia ich z konsumpcji oznacza to że każdy może korzystać z dobra publicznego, a dostawca dobra nie może legalnie zapobiec używania go przez innych.
  • Nie są konkurencyjne w konsumpcji z warunku tego wynika, że dobro może by konsumowane przez wiele osób jednocześnie bez żadnych konsekwencji.