Koszt alternatywny to inaczej koszt utraconych możliwości, koszt utraconych korzyści, podjętej decyzji (rozwiązania) to potencjalne możliwości utracone w skutek podjęcia rozwiązania ( decyzji ). Przekładając tę ogólną zasadę na rynek dóbr i usług, powiemy iż koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, by możliwe było wyprodukowanie ( skonsumowanie ) kolejnej jednostki tego pierwszego dobra. W praktyce każda nasza decyzja związana jest z korzyściami płynącymi z podjętego wyboru, jednak także z kosztami tego wyboru, decydując się np. na podjęcie studiów trybie dziennym powinniśmy rozważyć koszty utraconych możliwości płynące z niemożności podjęcia stałej pracy. Analizując bowiem koszty oraz korzyści podjęcia studiów, rozpatrujemy fakt, że przez okres najbliższych 3 do 5 lat nie będziemy finansowo niezależni jak gdybyśmy wtedy pracowali. Jednakże podjęcie studiów niesie ze sobą przyszłe korzyści takie jak np. wyższe wynagrodzenie, kosztem alternatywnym pnie podjęcia studiów, będą więc niższe zarobki w przyszłości. Z kosztem alternatywnym mamy do czynienia właściwie zawsze nawet jeśli nie widzimy początkowo wyboru, np. gdy zdecydowaliśmy się zdeponować nasze oszczędności w baku. Korzyścią takiego rozwiązania jest przychód związany z oprocentowaniem depozytu. Nawet jeśli nie rozpatrywaliśmy innych możliwości wykorzystania oszczędności i tak ponieśliśmy koszt alternatywny, ponieważ deponując pieniądze na długoterminowej lokacie zamrażamy je pozbawiając się możliwości przeznaczenia ich na konsumpcję, zakupienie akcji bądź udziałów w funduszu inwestycyjnym, pozostawienie oszczędności w przysłowiowej skarpecie to również podęcie decyzji o rezygnacji z inwestowania czy innych form oszczędzania , przyjęło się, iż kosztem alternatywnym są najwyższe możliwe korzyści ( wartość najlepiej utraconej inicjatywy ), których nie osiągnie się z powodu podjęcia danej decyzji.
W zrozumieniu kosztu alternatywnego może pomóc graficzne przedstawienie krzywej produkcyjnych, poruszając się po której rezygnujemy z części produkcji jednego dobra na korzyć produkcji drugiego, o koszcie alternatywnym w przypadku konsumpcji mówi się wtedy gdy przy ograniczonym budżecie możemy sobie pozwolić na zakup danej ilości jednego dobra rezygnując tym samy z pewnej ilości dobra drugiego. Przy mówieniu pojęcia koszt alternatywny należy zwrócić uwagę na problem rzadkości, jest to ograniczona dostępność danego dobra bądź usługi i występuje on zawsze gdy zapotrzebowanie ludzi na dobra bądź usługi jest większe niż możliwość ich wyprodukowania lub świadczenia.