Deflacja jest to długotrwały spadek przeciętnego poziom cen w gospodarce, przekładający się na wzrost siły nabywczej pieniądza. W warunkach deflacji za tę samą ilość pieniędzy po pewnym czasie można kupić więcej towarów i usług, przeciwieństwem deflacji jest inflacja.
Przyczynami deflacji są:
- Spłata zobowiązań kredytowych przy braku emisji pieniądza i wstrzymani akcji kredytowej,
- brak proporcjonalnej do wzrostu gospodarczego emisji pieniądza,
- nadmierne oprocentowanie lokat terminowych, przez co tezauryzacja pieniądza staje się opłacona,
- głęboka recesja prowadząca do silnego popytu.
Sposoby likwidacji deflacji są następujące:
- Obniżenie stóp procentowych dzięki temu inwestycje w realną gospodarkę stają się bardziej opłacone od tezauryzacji pieniędzy,
- negatywny podatek dochodowy (NIT) dofinansowanie najniżej zarabiających- Koncepcja Miltona Friedmana,
- emisja pieniędzy ożywiająca popyt- wyrównanie niedoboru pieniądza na rynku, który wywołał deflację,
- ujemne oprocentowanie lokat terminowych jako opłata za parkowanie pieniąca- koncepcja niemieckiego ekonomisty Silvio Gesella,
- roboty publiczne zmniejszające bezrobocie prowadzące do odbudowania popytu poprzez wypłacenie pensji robotnikom- koncepcja Johna Maynarda Keynesa.
Skutkami deflacji są:
- wzrost siły nabywczej pracującej części społeczeństwa- tylko w przypadku zamrożenia płac,
- zmniejszenie opłacalności produkcji- tylko w przypadku regulacji rynkowych uniemożliwiających obniżenie kosztów produkcji,
- odsunięcie w czasie konsumpcji oraz zamówień przemysłu- w oczekiwaniu na niższe ceny, co napędza recesję.
Wraz ze spopularyzowaniem teorii popytowych jest to największa zasługa Johna Maynarda Keynesa- zjawisko deflacji stało się rzadkie, współcześnie deflacja występuje bardzo rzadko, ponieważ w polityce ekonomicznej większości państw dominuje presja na utrzymywanie stałej niewielkiej inflacji uważanej obecnie przez sporą część ekonomistów za korzystną dla gospodarki- zwolennicy interwencyjnej polityki podaży pieniądza. Występowanie deflacji na przykład w latach 90. XX w. w Japonii, gdzie silnie zadłużone przedsiębiorstwa- przy wzrastających Kostach kredytu niestety nie miały wystarczających środków do dalszej ekspansji, wiąże się w dzisiejszych czasach zazwyczaj ze stagnacją gospodarczą przy jednoczesnym wysokim zadłużeniu wewnętrznym. Po raz pierwszy od 1972r. deflacja w Polsce wystąpiła w lipcu 2014 r. statystyczny spadek cen utrzymywał się do listopada 2016 r. W niektórych dziedzinach gospodarki obserwuje się częste spadki cen ( m.in. telekomunikacja oraz informatyka, gdzie spadek cen urządzeń oraz usługi nawet w skali jednego roku potrafi przekroczyć aż 50 %), jednak nie świadczy to bezpośrednio o deflacji i jest to efekt postępu technologicznego oraz wzrostu produkcji