Rachunek ekonomiczny to jedna z podstawowych kategorii ekonomicznych. Ta kategoria zajmuje się porównywaniem nakładów powiązanych z działaniami, oraz efektami, jakie dane przedsiębiorstwo/jednostka, zamierza osiągnąć. Jest to podstawowe narzędzie, które ma ułatwić dokonanie wyboru ekonomicznego.
Rachunek ekonomiczny:
- wykorzystuje różne opcje obliczeniowe i analityczne; na ich podstawie można okreslić celowość poprowadzenia danego projektu, oraz określić opłacalność przedsięwzięcia
- dzięki niemu jednostka ma ułatwiony wybór opcji postępowania mającego na celu osiągnięcie maksymalnych korzyści.
- jest porównaniem efektów
- daje możliwość wyboru opcji najbardziej optymalnej ekonomicznie
- generuje zespół kombinacji nakładów i efektów, uwzględniając zróżnicowane możliwości ich wykorzystanie; zespół ten odpowiada na pytanie: co i jak należałoby wytwarzać?
Rachunek ekonomiczny – podstawowe cechy:
- wariantowość
- ekonomiczność
- dualizm
- wiarygodność
Istnieją dwa warianty:
Wariant 1 – zasada największego efektu/największej wydajności; jeśli są środki, trzeba maksymalizować cel
Wariant 2 – zasada najmniejszego nakładu/oszczędności środków; jeśli dany jest cel, należy minimalizować nakłady
Kombinacją obu wariantów jest wariant optymalizacyjny. Polega on na takiej kombinacji, gdzie osiąga się optimum.
Założenia wariantu optymalizacyjnego:
- w optimum, powiększanie nakładów jest nieopłacalne
- osiągnięcie większych efektów jest niewykonalne
Podejmując decyzje ekonomiczne przy użyciu rachunku ekonomicznego, jednostka powinna wziąć pod uwagę czynniki ekonomiczne, które mają zasadnicze znaczenie. Kryteria kulturowe, społeczne, polityczne nie powinny być czynnikiem, który będzie brany pod uwagę.
Warunki korzystania z rachunku ekonomicznego:
- efekty i nakłady przedsiębiorstwa powinny być:
- mierzalne
- definiowane jednakowymi jednostkami miary
- jednoznaczne kryterium wyboru