prawo definicja

Prawo - słowo pochodzące z języka łacińskiego od rzeczowników lex, iusLex oznacza dosłownie ustawa, reguła, zasadaIusnatomiast to ustawa, zasada. Kojarzy się z podobnie brzmiącym iustus, czyli prawy, sprawiedliwy. Definicja prawa nie jest wcale taka łatwa do jednoznacznego ustalenia. Od wieków spierano się o ustalenie, co to jest prawo. W znaczeniu historycznym oraz ze względu na fakt jakiego przedmiotu dotyczy, można wyróżnić następującą definicję. Najogólniej rzecz ujmujące to system norm prawnych, to znaczy ogólnych, abstrakcyjnych i jednoznacznych reguł postępowania powstałych w związku z zaistnieniem i regulujące prawidłowe funkcjonowanie państwa. Może także dotyczyć innego uporządkowanego organizmu społecznego. Zasady panujące w danej strukturze są stanowione bądź zatwierdzane (uznawane) przez określone organy sprawujące władzę. Dotyczy to zarówno organów władzy publicznej jak i społecznej. Reguły te są stosowane pod sankcjami obowiązującymi za ich złamaniem, włącznie z przymusem do ich przestrzegania. Prawo reguluje życie społeczne, w którym bez odpowiednich norm i zasad zapanowałby chaos i anarchia.

 

 


Co to jest prawo?

Prawo, jako zbiór norm i reguł, jest podzielone na wiele specjalistycznych gałęzi. Każda z nich reguluje wybraną dziedzinę życia społecznego. Wyróżniamy więc m.in. prawo rodzinne, pracy, autorskie, medyczne, kanoniczne, naukowe, podatkowe, celne, rolne, itd. Każda część funkcjonowania państwa jest prawnie usankcjonowana i podlega normom.

Można wyróżnić kilka najbardziej znanych koncepcji dotyczących definiowania prawa, między innymi rozpatrywane przez takie osoby jak:

  1. Tomasz z Akwinu rozumiał prawo jako "pewne promulgowane rozumowe rozporządzenie ustanowione dla dobra wspólnego przez osobę mającą pieczę nad wspólnotą". W jego koncepcji osoba stanowiąca i pilnująca prawnego porządku miała na względzie dobro nie tylko indywidualne czy wybranych jednostek, ale całego społeczeństwa.
  2. Podobną teorię prawa sformułował francuski filozof, polityk i ekonomista Frédéric Bastiat. Uważał on, że prawo składa się z praw naturalnych polegających na ich legalnej obronie przez całe społeczeństwo. Prawo - w jego pojęciu - zastępowało siły indywidualne (czyli pojedynczego człowieka) na rzecz siły wspólnoty (zbioru ludzi) w celu obrony podstawowych praw (do życia, wolności i przede wszystkim własności).
  3. Odmienne od przedstawionych powyżej spojrzenie prezentował Karol Marks czy też Włodzimierz Lenin. W ich ujęciu prawo uznawane było jako "tzw. nadbudowa ideologiczna do społeczno-gospodarczej bazy, jest stanowione przez klasę panującą, w interesie tej klasy i w celu utrzymania jej panowania". W tym rozumieniu istnieje wybrana grupa społeczna, która rządzi resztą społeczeństwa i to tej klasie należą się specjalne przywileje.
  4. Natomiast Zygmunt Ziembiński rozpatrywał prawo w szerokim pojęciu, próbujące zebrać rozmaite sposoby, w jakie ludzie pojmują prawo, sformułował kilka koncepcji i sub-koncepcji (normatywne - w tym pozytywistyczną, prawonaturalną i neopozytywistyczną oraz realistyczne).