Produkt Krajowy Brutto, skrótowiec PKB, jest to ważny wskaźnik makroekonomiczny służący do pomiaru ogólnej wartości dóbr i usług wytworzonych w gospodarce danego kraju w określonym okresie czasu.
PKB jest używane jako kluczowy wskaźnik oceny zdrowia i wydajności gospodarki, jej wzrostu lub spadku, a także do porównywania ekonomicznych wyników między różnymi krajami i okresami.
Definicja PKB:
PKB można zdefiniować jako sumę wartości rynkowej wszystkich towarów i usług wytworzonych w kraju w danym okresie, zarówno przez krajowe firmy i mieszkańców, jak i przez obcokrajowców pracujących na terytorium danego kraju. Istnieją trzy podstawowe sposoby obliczania PKB:
-
Metoda produkcji (lub metoda produkcji): W tym przypadku PKB jest obliczane jako suma wartości dodanej w procesie produkcji wszystkich towarów i usług. Oznacza to, że oblicza się wartość wytworzoną na każdym etapie produkcji, a następnie sumuje się je, aby uzyskać ogólną wartość PKB.
-
Metoda wydatków: Ta metoda polega na obliczeniu PKB na podstawie wydatków na dobra i usługi w danym kraju. Obejmuje ona wydatki konsumenckie (konsumpcja prywatna), inwestycje, wydatki rządowe i saldo eksportu-importu (eksport minus import).
-
Metoda dochodów: PKB jest również obliczane jako suma wszystkich dochodów wypracowanych przez firmy i osoby fizyczne w kraju. Obejmuje ona wynagrodzenia pracowników, zyski przedsiębiorstw, podatki minus dotacje oraz dochody z zagranicy.
Przykład PKB:
Rozważmy hipotetyczny kraj o nazwie "Fiktanistan". Aby obliczyć PKB Fiktanistanu w roku 2022, można użyć różnych metod:
-
Metoda produkcji: Wartość dodana przez wszystkie branże gospodarki Fiktanistanu w roku 2022 wyniosła 500 mln złotych. Dodatkowo, sektor rolnictwa dodał 100 mln złotych, sektor przemysłu dodał 200 mln złotych, a sektor usług dodał 300 mln złotych. Sumując te wartości, PKB Fiktanistanu w 2022 roku wynosiłoby 1 mld złotych.
-
Metoda wydatków: W roku 2022 konsumenci w Fiktanistanie wydali 400 mln złotych na produkty konsumpcyjne, firmy inwestowały 200 mln złotych, rząd wydał 100 mln złotych, a saldo eksportu-importu wyniosło -50 mln złotych (więcej importu niż eksportu). Sumując te wydatki, PKB Fiktanistanu wynosiłoby 650 mln złotych.
-
Metoda dochodów: W roku 2022 wynagrodzenia pracowników wyniosły 300 mln złotych, zyski przedsiębiorstw to 250 mln złotych, podatki minus dotacje to 100 mln złotych, a dochody z zagranicy to -20 mln złotych (wydatki zagranicznych firm w kraju minus wydatki krajowych firm za granicą). Sumując te dochody, PKB Fiktanistanu wynosiłoby 630 mln złotych.
Wartości PKB uzyskane za pomocą różnych metod mogą się nieznacznie różnić ze względu na różnice w zbieraniu danych i obliczeniach statystycznych. W praktyce często stosuje się wszystkie trzy metody, aby uzyskać bardziej wiarygodne i kompletne wyniki PKB kraju. PKB jest kluczowym wskaźnikiem, który pomaga analizować kondycję gospodarki, podejmować decyzje ekonomiczne i monitorować postęp gospodarczy na przestrzeni czasu.