Bank komercyjny - wyspecjalizowana instytucja finansowa trudniąca się obsługą i organizowaniem ruchu pieniądza między jednostkami gospodarującymi i ludnością.
Podstawowe zadania to gromadzenie środków pieniężnych, udzielenie kredytów i pożyczek oraz dokonywanie rozliczeń pieniężnych w obrocie krajowym i zagranicznym. Świadczy usługi klientowi masowemu. Usługi świadczone przez banki komercyjne są na gruncie prawa bankowego określane mianem czynności bankowych. Większość banków komercyjnych działających w Polsce są według prawa bankami polskimi zarejestrowanym w tym kraju, podlegającymi polskiemu nadzorowi bankowemu. Bank komercyjny jako przedsiębiorstwo jest organizacją nastawioną na zysk, prowadzącą równolegle różnego typu działalności, wykonującą operację z którymi wiąże określone z góry ryzyko finansowe.
Jego działalność jest uzależniona od:
- Porządku prawnego, która narzuca różne ograniczenia ( np. normy systemu nadzoru bankowego),
- polityki gospodarczej państwa oddziałującej na ekspansję ekonomiczną,
- sytuacji ekonomicznej czyli zapotrzebowanie na kredyty, lokaty/ wkłady oszczędnościowe, wysokość rynkowej stopy procentowej jak i wypłacalność klientów banku.
Bank komercyjny jest specyficzną formą przedsiębiorstwa, który opiera się na zasadach:
- Samofinansowania - maksymalizowania zysku, bank przenosi koszty prowadzonej działalności, dlatego bardzo ważne jest ustalenie polityki depozytowo- kredytowej, która przynosiłaby zyski,
- samodzielności - możliwość podejmowania samodzielnych decyzji dotyczących polityki banku oraz struktury organizacyjnej. Samodzielność banków komercyjnych jest ściśle określona przez granice prawa, zwłaszcza prawa baku,
- uniwersalizmu - przyjęcie takich samych zasad co do tworzenia banku, jego likwidacji, kontroli( nadzoru), wykonywania wszystkich czynności bankowych, możliwości tworzenia przez banki sieci oddziałów na terenie całego kraju, a także poza jego granicami.
Zadaniami polityki banku komercyjnego są :
- Maksymalna koordynacja działań bieżących i długookresowych w pionach ściśle od siebie uzależnionych i tych luźno ze sobą powiązanych w celu ukierunkowania ich w jedną stronę,
- dostosowanie działalności do warunków zewnętrznych mających mieć miejsce przyszłości,
- wykorzystanie nadarzających się okazji oraz stawianie czoła trudnościom,
- osiągniecie celów szczegółowych- rozwój działalności, jej modernizacja i umocnienie, czy też reorganizacja i pokonanie trudności,
- udzielanie kredytów, gwarancji bankowych, poręczeń i pożyczek pieniężnych oraz prowadzenie innych rachunków bankowych,
- emitowanie banków papierów wartościowych oraz wykonywanie czynności zleconych, związanych z tą emisją,
- operacje czekowe i wekslowe,
- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych oraz wykonywanie innych czynności przewidzianych dla banków w odrębnych ustawach.
Modele banków komercyjnych na świecie:
- Amerykański( anglosaski)- ten model jest oparty na wyodrębnieniu banków depozytowo - kredytowych i banków inwestycyjnych. Obowiązuje w nim zakaz prowadzenia działalności inwestycyjnej na rynku kapitałowym.
- Europejski( kontynentalny)- ten model jest stosowany w krajach UE( Unii Europejskiej ). Bazuje on na modelu uniwersalnym, gdzie bank komercyjny może być uczestnikiem rynku kapitałowego. W modelu kontynentalnym nie istnieje zakaz, który uniemożliwiłby działanie bankom specjalistycznym.