Ryczałt z definicji jest sumą pieniężna określoną z góry. Kodeks cywilny w Polsce wyszczególnia wynagrodzenie ryczałtowe za realizacja dzieła zawieranego na podstawie umowy o dzieło, wykonanie robót budowlanych oraz umowy zlecenia bądź usługi, która opiera się na ustaleniu wynagrodzenia przed rozpoczęciem prac tj. montaż mebli, czy remont mieszkania. Określona kwota nie uwzględnia kosztów poniesionych przez wykonawcę, ale jest wypłacana przez zlecającego wykonanie usługi w trakcie realizacji. Przedsiębiorcy wybierając metodę naliczania podatku, często zastanawiają się nad rozliczaniem się z podatku VAT albo poprzez ryczałt podatkowy. VAT jest podatkiem od towarów i usług, natomiast ryczałt stanowi odmianę podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. Ryczałt od VAT różni się tym, że podstawę opodatkowania stanowi przychód bez pomniejszenia o koszt. Wg art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z ryczałtu nie mogą skorzystać takie podmioty jak apteki, lombardy, firmy handlujące częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, firmy prowadzące usługi reklamowe, usługi prawne, rachunkowo-księgowe i doradztwa podatkowego, usługi architektoniczne i inżynierskie.
Ryczałt posiada następujące stawki:
- 20% - przychody osiągane przez tzw. wolne zawody (lekarz, stomatolog, weterynarz, technik dentystyczny, położny, felczer, pielęgniarki, tłumacze, dodatkowa praca nauczycieli)
- 17% - przychody z usług:
- A) przetwarzania danych,
- B) agencji tymczasowej,
- C) agencji i pośredników turystycznych,
- D) fotograficznych,
- E) poradnictwa dla dzieci z problemami edukacyjnymi
- 12,5% - przychody z najmu powyżej kwoty 100 000zł
- 8,5% - przychody dotyczące:
- A) zwalczania i zapobiegania pożarów,
- B) wychowania przedszkolnego,
- C) działalności ogrodów zoologicznych i botanicznych wraz z obszarami i obiektami ochrony przyrody,
- D) wytwarzania przedmiotów z materiału otrzymanego przez zamawiającego,
- E) prowizji uzyskanych ze sprzedaży z umowy komisu
- 5,5% - przychody z działalności produkcyjnej, robót budowlanych i przewozy ładunku o ładowności powyżej 2 ton oraz z prowizji uzyskanej z działalności h i kart automatycznych do automatów
- 3% - przychody z działalności gastronomicznej bez uwzględnienia napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz przychody z działalności handlowej.
Zaletami ryczałtu są niskie stawki podatku, uproszczona księgowość i możliwość rozliczania za okres kwartalny.
Natomiast obok nich zawsze przeciwstawnie pojawiają się wady tj. brak rozliczenia wspólnego z małżonkiem bądź jako osoba wychowująca samotnie dziecko, brak ulgi na dzieci, brak możliwości zrezygnowania z ryczałtu w ciągu roku oraz nie branie pod uwagę ponoszonych kosztów uzyskania przychodu.
Osoba decydująca się na formę opodatkowania ryczałtem musi wskazać ją na druku CEIDG – 1. Podmioty gospodarcze korzystające z innego sposobu opodatkowania mogą przejść na ryczałt dopiero po zakończeniu danego roku do 20 stycznia. Opodatkowani tym sposobem rozliczają się co miesiąc lub kwartał i są zobligowani do wpłaty zryczałtowanego podatku wg ustalonej stawki do Urzędu Skarbowego. Wpłaty należy dokonać do 20-tego dnia każdego miesiąca/kwartału za poprzedni okres rozliczeniowy. Po zakończeniu roku podatkowego ryczałtowiec musi złożyć zeznanie roczne PIT-28.