Gwarancja bankowa jest coraz częściej stosowaną formą zabezpieczenia wierzytelności, polegającą na pisemnym zobowiązaniu się banku do zapłaty na rzecz wierzyciela gwarancji, określonej kwoty wskazanej w gwarancji sumy gwarancyjnej, na wypadek gdyby zleceniodawca gwarancji, nie wywiązał się ze swojego zobowiązania wobec wierzyciela.
Taka forma zabezpieczenia wierzytelności jest szczególnie bezpieczna dla wierzyciela. Gwarancja, w której gwarantem jest mocny bank, stanowi dla beneficjenta jeden z najpewniejszych sposobów zabezpieczenia się przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika. Bank gwarant wykazuje udzieloną gwarancję jako zobowiązanie pozabilansowe w swoim sprawozdaniu finansowym. Gwarancja jest bowiem zobowiązaniem warunkowym, którego realizacja może, ale nie musi wystąpić. Zobowiązanie takie w momencie jego powstania nie wiąże się z faktycznym przepływem pieniądza, ale stwarza ryzyko wystąpienia takiego przepływu w przyszłości. Dopiero bowiem gdy beneficjent złoży roszczenie z gwarancji zgodne z jej warunkami, bank będzie musiał dokonać zapłaty z tytułu udzielonej wcześniej gwarancji i zobowiązanie pozabilansowe takiego banku przekształci się w faktyczny przepływ pieniądza, doprowadzając do zmian w jego bilansie.
Gwarancja bankowa a pomoc publiczna.
Gwarancja bankowa jako forma instrumentu finansowego może być również formą pomocy publicznej, pod warunkiem, że gwarancja instrumentu dłużnego jest udzielana przez gwaranta, który dysponuje na ten cel środkami publicznymi pochodzącymi ze źródeł publicznych i będących efektem interwencji Państwa, a warunki udzielenia gwarancji odbiegają od tych jakie mogą zostać uznane za rynkowe. Takie działanie nosi nazwę pomocy publicznej i musi być notyfikowane do Komisji Europejskiej w przewidzianej procedurze. Odmiennym typem gwarancji w formie pomocy publicznej jest de minimis, która dopuszczona jest prawem unijnym i nie powoduje konieczności uzyskiwania zgody Komisji Europejskiej. W tej formie udziela gwarancji sektorowi MŚP Bank Gospodarstwa Krajowego za pośrednictwem banków kredytujących. Program gwarancji de minimis jest odpowiedzią rządu na spowolnienie gospodarcze. W ramach tego programu mikro, mali i średni przedsiębiorcy mogą uzyskać gwarancje na zabezpieczenie spłaty kredytu przeznaczonego na finansowanie działalności bieżącej i inwestycyjnej. Łączne zaangażowanie z tytułu gwarancji de minimis udzielonych kredytobiorcy w danym banku kredytującym nie może przekroczyć 3,5 mln zł. Wartość pomocy de minimis udzielonej w formie gwarancji wyraża się za pomocą ekwiwalentu dotacji brutto, który wynosi 13,33% udzielonej gwarancji. Gwarancja w kwocie 3,5 mln zł odpowiada wartości pomocy publicznej w wysokości 112 478,6 euro.