Mikrofinanse są instrumentami oferującymi podstawowe usługi finansowe, jak pożyczka, osobom o niskich dochodach, często narażonych na wykluczenie społeczne. Ideą mikrofinansowania jest zagwarantowanie podmiotowi charakteryzującemu się niskimi dochodami usług finansowych takich jak pożyczka, bez wymogu fizycznego zabezpieczenia.
Celem jest umożliwienie poprawy stanu materialnego w głównej mierze poprzez środki na rozpoczęcie własnej działalności i samozatrudnienie. W przeciągu ostatnich dwóch dekad mikrofinanse stały się jednym z najbardziej efektywnych sposobów pobudzania rozwoju ekonomicznego i społecznego zarówno w krajach biednych jak i rozwijających się. Na pojęcie "mikrofinansów" składają się różne narzędzia ekonomiczne. Najbardziej powszechnie stosowanym jest mikrokredyt. Mikrokredyt to niskokwotowy kredyt, który jest przeznaczony dla biednych (głównie bezrobotnych) ludzi (najczęściej bez zdolności kredytowej w zwykłych bankach), którym wystarczy niewiele pieniędzy, by rozwinąć jakikolwiek interes. Współcześnie idea mikrokredytu zyskała na popularności dzięki działalności Muhammada Yunusa, założyciela Grameen Bank, bangladeskiego banku specjalizującego się w udzielaniu mikrokredytów. Za swoją działalność Yunus został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla w 2006 roku. Mikrokredyt odgrywa ogromną rolę w uzyskiwaniu wolności ekonomicznej ubogich (przede wszystkim kobiet) w krajach rozwijających się i jest często jedyną możliwością wyrwania się z biedy. Kredytobiorcy często nie są w stanie zapewnić zastawu, nie mają stałego zatrudnienia, ani możliwej do weryfikacji historii kredytowej. Z tych powodów nie kwalifikują się oni do zaciągnięcia kredytu w zwykłych bankach komercyjnych.
Gdzie można uzyskać mikrokredyt?
Obecnie na świecie działa 55 instytucji zajmujących się udzielaniem mikrokredytów według zasad Grameen Bank. W Polsce nie działa dotychczas żadna instytucja mikrokredytowa działająca zgodnie z definicją Grameen Bank. Natomiast biorąc pod uwagę rozszerzoną definicję mikrokredytu, Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe należą do Word Council of Credit Unions , a więc niejako udzielają mikrokredytów. Mikrokredyt udzielany jest często na gorszych warunkach (dla kredytobiorców) niż w przypadku normalnych kredytów – niewielkie wymagania i ryzyko są równoważone wysokim procentem i krótkim czasem spłaty. Wielu pożyczkodawców odkryło, że na tej formie operacji finansowych można wiele zarobić. Osoby korzystające z usług instytucji udzielających mikrokredyty z reguły pozytywnie oceniają ich wpływ.