Żadna ustawa nie określa tego czym są odsetki. To jednak wcale nie oznacza, że obowiązujące prawo nie zawiera regulacji odnoszących się do odsetek. W odniesieniu do zobowiązań pieniężnych przez odsetki rozumie się wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy.
Odsetki takie mają charakter kredytowy. Ich wielkość zależy od wysokości stopy procentowej, wysokości długu od którego są naliczane oraz czasu, w jakim dług powinien być przez dłużnika spłacony. Wyróżnia się także odsetki za opóźnienie w spełnieniu zobowiązania pieniężnego. Wówczas odsetki mają charakter odszkodowawczy i represyjny wobec dłużnika. W bankowości odsetki definiuje się jako koszt pozyskania kapitału od klientów przez bank w przypadku depozytów albo przychód wynikający z udostępnienia przez bank kapitału kredytobiorcom. Sposób naliczania i wysokość odsetek określają zazwyczaj umowy zawierane pomiędzy bankiem a klientem regulujące wykonywanie danej czynności bankowej. Wśród podstawowych sposobów naliczania odsetek w praktyce bankowej można wyróżnić:
- Odsetki proste – obliczane od kapitału proporcjonalnie do czasu okresu oprocentowania, pobierane po ich naliczeniu,
- odsetki składane – po umownym okresie naliczone odsetki dolicza się do kapitału, po kolejnym okresie odsetki obliczane są od ich łącznej kwoty,
- odsetki naliczane w sposób ciągły, mające zastosowanie np. przy wycenie instrumentów pochodnych,
- dyskonto – odsetki obliczane są i pobierane z góry.
Obowiązek zapłaty odsetek.
Obowiązek zapłaty odsetek może także wynikać z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jednakże w takich przypadkach podstawą prawną takiego obowiązku powinien być zawsze przepis prawa, który upoważnia te organy do przyznania oraz oznaczenia wysokości odsetek. Stopa procentowa służąca do wyznaczania odsetek może być stała lub zmieniać się w czasie. W polskich bankach stopa stała jest zwykle wykorzystywana w przypadku depozytów oraz kredytów konsumpcyjnych o krótszych terminach spłaty, zaś stopa zmienna w przypadku kredytów długoterminowych. Wysokość stopy zmiennej jest zwykle wyrażona jako suma stawki referencyjnej WIBOR, EURIBOR lub LIBOR o tenorze odpowiednim dla okresu przeszacowania kredytu oraz ustalonej w konkretnej umowie kredytowej indywidualnej marży dodawanej do stawki referencyjnej.