Czek jest dokumentem w formie blankietu wydanego przez bank posiadaczowi rachunku bankowego w postaci książeczki czekowej, w którym wystawca poleca bankowi wypłacenie określonej sumy pieniężnej okazicielowi przez wystawcę banku.
Czek nie wymaga akceptu banku. Treść, formę oraz obrót czekowy określają w Polsce przepisy prawa czekowego z 1936r., zawarte w ustawie dn. 28 kwietnia 1036r.. Nazwa czek pochodzi od arabskiego słowa szakk oznaczającego odroczoną płatność. Istotnym uprawnieniem wystawcy czeku jest możliwość jego odwołania. Kwestie odwołania czeku reguluje art. 32 ustawy Prawo czekowe. Odwołanie czeku jest to cofnięcie upoważnienia dla banku do zapłaty sumy czekowej. Odwołanie czeku może mieć skutek po upływie terminu do przedstawienia czeku do zapłaty i jeśli czek odwołano zanim trasat wykonał otrzymane polecenie.
Zgodnie z ustawą Prawo czekowe, czek musi zawierać:
- Nazwę ,, czek’’ w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono,
- polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
- nazwisko osoby , która ma zapłacić – trasata( w czekach wystawionych i płatnych w Polsce jako trasata można wskazać jedynie bank),
- oznaczenie miejsca płatności,
- oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku,
- podpis wystawcy czeku- trasanta.
W zależności od tego, na czyją rzecz czek jest wystawiony wyróżnia się:
- Czeki imienne- zawierają w swojej treści imię i nazwisko osoby( nazwę firmy), na której rzecz zostały wystawione, oraz zastrzeżenie,, nie na zlecenie’’ lub równoznacznie,
- czeki na zlecenie- to czeki które zwierają w swej treści treści imię i nazwisko osoby( nazwę firmy), na której rzecz zostały wystawione, oraz zastrzeżenie,, nie na zlecenie’’ lub są bez takiego określenia,
- czeki na okaziciela- zawierają w swojej treści określenie ,,wystawić okazicielowi’’ albo imię i nazwisko osoby, na rzecz której zostały wystawione oraz określone,, lub okazicielowi’’ mogą też w ogóle nie wskazywać, komu ma być uiszczona zapłata.
W zależności od funkcji jaką pełnią, wyróżnia się czeki:
- Gotówkowy- upoważnia bank do wypłacenia gotówki w banku wystawcy lub innych banku,
- rozrachunkowy- upoważnia bank do przelania środków finansowych z rachunku wystawcy na rachunek innej osoby: może być użyty tylko do rozrachunku księgowego, który ma skutki zapłaty. Czeki rozrachunkowe zastępują zapłatę pieniądzem gotówkowym. Jednostka przyjmująca czek rozrachunkowy może się zabezpieczyć przed ewentualnym brakiem pokrycia żądając potwierdzenia czeku przez bank,
- podróżny- umożliwia podjęcie gotówki za granicą, ma zawsze charakter czeków imiennych,
- zakreślony- zabezpiecza wystawcę i posiadacza czeku przed podjęciem gotówki przez osobę, która znalazła lub w inny nieformalny sposób weszła w posiadanie czeku. Na czeku zakreślonym są dwie równoległe linie, między które można wstawić wyraz ,, bankier’’ lub nazwisko bankiera . Kwotę określoną na takim czeku może otrzymać tylko bank lub jego stały klient,
- potwierdzony – musi zawierać oświadczenie banku o tym, że na kocie wystawcy czeku znajduje się określona na czeku kwota. Po złożeniu takiego oświadczenia bank blokuje na rachunku wystawcy kwotę pieniędzy określoną na czeku do momentu jego realizacji.