Pomoc społeczna jest to jedna z instytucji polityki społecznej państwa, której głównym zadaniem jest pomoc osobom i rodzinom w radzeniu sobie w trudnych dla nich sytuacjach życiowych, jakich nie mogą one same pokonać przy wykorzystaniu swoich możliwości, uprawnień i własnych środków.
Źródła państwowej pomocy społecznej należy szukać w ustanowionym w Anglii prawie ubogich w 1601 roku, zgodnie z którymi na gminy nałożono obowiązek pomocy osobom pozbawionym opieki ze strony rodziny. Znaczenie pomocy społecznej wzrosło w okresie rozwoju przemysłu i rodzenia się z kapitalizmu. Zaowocowało to nowym regulacjami w Anglii zreformowane prawo ubogich w 1834r. Danii 1849r., natomiast na terenach polski w 1817r.
Pomoc społeczna polewa przede wszystkim na :
- Pracy socjalnej,
- realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
- przyznawaniu i wypłacani przewidzianych ustawą świadczeń (m.in. zasiłek celowy, zasiłek okresowy),
- prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
- analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
- rozwijani nowych form pracy społecznej oraz samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.
Klasyfikacja pomocy społecznej:
- ze względu na wymiar pomocy:
- Pomoc stała najczęściej przybiera postać pieniężną oraz rzeczową i dotyczy osób, które z różnych powodów nie są w stanie podjąć pracy i w związku z tym trzeba im zapewnić środki do życia. Skala tej pomocy jest zróżnicowana, choć jej zasadniczą część stanowią środki przyznawane na podstawie regulacji prawnych. Liczba osób korzystających z tej formy pomocy nie jest na ogół znaczna i cechuje się stabilnością. Do tej grupy można również zaliczyć osoby, które otrzymują rentę socjalną.
- Pomoc o charakterze doraźnym- zarówno rzeczowa jak i pieniężna w postaci różnego rodzaju zasiłków ( w tym również zasiłków celowych) ta forma pomocy ma w największym stopniu charakter uznaniowy. Wynika to zarówno z możliwości działania organizatorów i dawców jak i wielkiego zróżnicowania potrzeb biorców. Ta forma pomocy obejmuje też wydawanie posiłków ubrania czy nawet schronienie.
- Domy pomocy społecznej.
- Pomoc okresowa- przyznawana jest osobom bądź rodzinom, które z różnych względów nie mogą zapewnić sobie odpowiednich środków do życia. Pomoc ta przybiera formę zasiłków finansowych lub rzeczowych, albo jedną i drugą. Skala udzielanej w ten sposób pomocy jest zmienna, a liczba osób korzystających w przypadku Polski zależy przede wszystkim od liczebności grupy osób, które utraciły prawo do zasiłków dla bezrobotnych.
- ze względu na formę:
- Realizowana w naturze- pomoc społeczna w formie innej niż pieniężna. Ma w większym stopniu charakter pomocy celowej, mniejsze jest ryzyko jej niewłaściwego wykorzystywania. Ogranicza ona jednak istnienie podmiotowość ubiegającego się o pomoc, trinia mu alokację środków według potrzeb.
- Realizowana w środkach pieniężnych .