Stopa bezrobocia to wielkość statystyczna opisująca nasilenie zjawiska bezrobocia w danej populacji. Najczęściej definiuje się stopę bezrobocia jako stosunek liczby ludności aktywnej zawodowo ( zasobu siły roboczej danej populacji).
Tak zdefiniowaną stopę bezrobocia oblicza się różnie w zależności od przyjętej definicji osoby bezrobotnej. Najczęściej praktykowane ( ponieważ najprostsze do wyliczenia), ale nie do końca jednak prawidłowe, jest podawanie stopy bezrobocia rejestrowanego, do wyliczenia której przyjmuje się że bezrobotny to osoba, która jest aktualnie zarejestrowana zgodnie z prawem danego kraju jako poszukująca pracy, natomiast Międzynarodowa Organizacja Pracy zaleca wyliczanie stopy bezrobocia zgodnie z nast. definicją- za osobę bezrobotną uważa się osobę która spełnia równocześnie wszystkie następujące warunki:
- ukończyła 15 lat
- aktualnie nie pracuje ( nie świadczy pracy w rozumieniu definicji MOP ), ani nie odbywa przyuczenia do zawodu z elementami nauki praktycznej
-poszukiwała aktywnie pracy w tygodniu badania lub w ciągu 6 tygodni poprzedzających badanie
- jest zdolna do podjęcia pracy w tygodniu badanym bądź następnym i wyraża gotowość do podjęcia takiej pracy.
Stopa bezrobocia w Polsce.
W Polsce podaje się najczęściej stopę bezrobocia rejestrowanego, natomiast GUS bada także stopę bezrobocia według definicji MOP ( w ramach BAEL- Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności, co kwartał na próbie rotacyjnej 20 000 gospodarstw domowych). Stopa bezrobocia rejestrowanego wypada przeciętnie ok. 1,5% poniżej stopy bezrobocia ustalonej w tym badaniu. Drugi zdecydowanie rzadziej spotykany sposób wyliczenia stopy bezrobocia jest relacja liczby osób bezrobotnych do liczby ludności w wieku produkcyjnym, tj. do liczby osób w granicach wiekowych określających w danym kraju wiek produkcyjny. Stopa bezrobocia obliczona tym sposobem jest zawsze niższa, bo liczebność ludności w wieku produkcyjnym jest zawsze większa od liczebności ludności aktywnej ekonomicznie.
Stopa bezrobocia jest współczynnikiem, który nie pozwala oddać realnego poziomu bezrobocia w kraju. Wiele osób szuka pracy na własną rękę, co oznacza, że nie widnieją oni w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne, pomniejszają oni stan osób zarejestrowanych w urzędzie, przez co wskaźnik staję się nieadekwatny do rzeczywistości. Wiele osób wykonuję tzw. pracę na czarno, będąc jednocześnie zarejestrowanym w urzędzie pobierając należny im z tego tytułu zasiłek. Poprzez takie działanie zwiększają oni, fikcyjnie liczbę osób bezrobotnych. Duży wpływ na gospodarkę kraju ma wielkość stopy bezrobocia, której wzrost prowadzi zwykle do zwiększenia się poziomu inflacji, co łączy się bezpośrednio ze spadkiem wartości pieniądza. W momencie gdy wskaźnik bezrobocia osiąga bardzo niski poziom, możemy zaobserwować wzrost gospodarczy również wzrost Produktu Krajowego Brutto, wzrost tych dwóch czynników powoduje zwiększenie się stopy życiowej ludności, stają się oni bardziej bogatsi, przez co gospodarka się nakręca.