Dochód jest to podstawowa kategoria ekonomiczna, wyrażająca dodatni efekt zastosowania czynników wytwórczych: ziemi, pracy, kapitału rzeczowego oraz kapitału finansowego w procesie gospodarowania.
Dochód jest rezultatem połączenia wymienionych czynników wytwórczych oraz przedsiębiorczości człowieka. Dochód w formie pieniężnej jest wyrazem towarów oraz usług, które podmioty go posiadające mogą za niego nabyć. W podejściu makroekonomicznym dochód społeczeństwa jest nadwyżką ekonomiczną, która może zastać wykorzystana do zaspokojenia potrzeb indywidualnych i zbiorowych celów bieżących (konsumpcja) oraz rozwojowych ( inwestycje). Dochód w sensie ekonomicznym nie jest tożsamy z dochodem w sensie podatkowym, który w tym aspekcie definiuje się jako różnicę pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania.
Zgodnie z rozważeniami R. Rybackiego pertraktując na temat pojęcia dochodu należy przede wszystkim wziąć pod uwagę źródło dochodu . Musi być coś co przynosi dochód. Z pojęciem wiąże się również wyobrażenie o stałości dochodu. Tu należy zwrócić uwagę, że zdaniem tego autora jeżeli jednorazowo uzyskujemy nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania, to mamy do czynienia nie z dochodem a z zyskiem. Natomiast jeśli by mówić o dochodach, uzyskanie nadwyżki muszą wynikać ze stałego źródła. Idąc tym tropem dochodem nie jest to wszystko co płynie z takich źródeł jak darowizny, spadki, sprzedaż majątku czy inne wpływy okolicznościowe, które nie mają związku z właściwą działalnością osiągającą przychody.
Inne stanowisko na ten temat przedstawia A Krzyżanowski, nazywając dochodem, tylko te możliwości konsumpcji, którymi możemy rozporządzać bez naruszenia majątku, zapasu dóbr, posiadanego w chwili rozpoczęcia okresu branego pod uwagę.
Według J. Zdzitowickiego różne teorie pojmowania dochodu można podzielić na dwie zasadnicze grupy :
- jako węższą grupę definiowania dochodu przyjmuję się tzw. teorię funduszu konsumpcyjnego. Według tej teorii dochodów stanowią te wpływy, które osoba osiągająca może zużyć na swoje potrzeby w pewnym okresie i to bez uszczuplania swojego majątku
- drugą grupę definiowania dochodu tworzy szersza teoria przyjmowania dochodu jako czystego przyrostu majątkowego. Zgodnie z tą teorią, dochodem jest czysty przyrost majątkowy, osiągany w określonym czasie. Wówczas do dochodu zaliczane czyste przychody, użytki, wartość osób trzecich, legaty, spadki, darowizny, odszkodowania, świadczenia, oraz wygrane loteryjne.
Dochód to podstawowa przeszkoda ograniczająca możliwość realizacji naszych potrzeb. Stanowi on jakby zaporę wyznaczają granicę, do jakiej możemy sobie pozwolić na ich zaspokojenie. Dochód określa maksimum wydatków, które możemy podnieść na zakup towarów i usług. Na szersze zaspokojenie potrzeb możemy sobie pozwolić w miarę jak rośnie nasz dochód. Zaspokojenie to może iść dwoma drogami:
- pierwsza jest to zakip większej ilości poszczególnych towarów
- druga to zastępowanie towarów jakościowo gorszych ale tanich, towarami jakościowo lepszymi zaspakajającymi nasze potrzeby , jednak droższymi czyli takimi na zakup których przy niższym dochodzie nie mogliśmy sobie pozwolić. Wszystkie wartości dodane są czyimś dochodem.