Inflacja jest to proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce, skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja.
Przyczynami inflacji są:
- Przeinwestowanie gospodarki- nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo,
- wzrost popytu w gospodarce,
- wadliwa struktura gospodarki,
- niezrównoważony budżet państwa- wydatki z budżetu przewyższają wpływy,
- nadmierne zwiększanie podaży pieniądza poprzez jego emisję przez bank centralny bądź kreację w bankach komercyjnych,
- import inflacji – wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji, co za tym idzie wzrost cen,
- niespodziewany oraz gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych ( m.in. surowców energetycznych), prowadzi on do ograniczenia zagregowanej podaży.
Negatywne skutki inflacji to :
- Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji, w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszanie się dochodów osób które nominalne dochody są stałe te niekorzystne konsekwencje inflacji można zmniejszyć, dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań,
- tzw. koszty zmiany menu powodowane tym iż w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami( m.in. restauracje muszą częściej zmieniać karty dań ),
- redystrybucja siły nabywczej na korzyść emitującego pieniądza ( przeważnie rzędu bądź podległej mu organizacji) kosztem reszty użytkowników, dlatego inflacja nazywana również bywa ukrytym podatkiem,
- tzw. koszty zdartych bądź zdzieranych zelówek wynikające z tego, iż w warunkach wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, związane jest to z pewnymi kosztami, takimi jak m.in. koszty dojazdu do banku bądź bankomatu.
Inne skutki występowania inflacji :
- Powyższy skutek wywołuje wzrost niekoniecznie równomierny cen innych towarów, jeżeli wzrasta cena benzyny ( również m.in.. prze nakładanie podatków w tym równie akcyzy), rosną koszty transportu oraz ceny wszystkich towarów, które są transportowane. Tym samym wzrost ceny benzyny może spowodować wzrost cen chleba,
- ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra których wartość nie maleje, tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe- szeroko pojęte maszyny, biżuterię, złoto itd.
Rodzaje inflacji według kryterium tempa:
- Pełzająca- nie przekracza 5% rocznie,
- deflacja- ujemna inflacja,
- galopująca- roczny wzrost cen według stopy dwu- lub trzycyfrowej od 50% w górę,
- umiarkowana ( krocząca )- oscyluje w granicach 5-10% rocznie,
- hiperinflacja- miesięczny wzrost cen przekracza 150%.
Rodzaje inflacji według kryterium przyczyny:
- Egzogeniczna,
- wewnętrzna,
- endogeniczna,
- importowana,
- popytowa,
- kosztowa,
- budżetowa,
- pieniężna,
- kredytowa,
- płacowa.
Rodzaje inflacji według kryterium przejawiania się oraz skutków:
- Tłumiona,
- ukryta,
- otwarta,
- jawna.