Planowanie odbywa się w odniesieniu do konkretnego otoczenia i jest pierwszą, podstawową funkcją kierowniczą. Zrozumienie otoczenia, pozwala menedżerom ustalić misje i cele organizacji. Cele strategiczne tworzą plany strategiczne, te z kolei są podstawowym elementem opracowania planów taktycznych, a plany taktyczne definiują plany operacyjne.
Istotą planowania jest określenie celów, to one są wskazówką postępowania, ujednolicają działanie wszystkich pracowników organizacji, pozwalają zrozumieć dokąd przedsiębiorstwo zmierza i dlaczego osiąganie docelowych stanów jest ważne. Skuteczne wyznaczanie celów wpływa na dobre planowanie.
Rodzaje planowania:
- Planowanie strategiczne - to opracowywanie planów dla realizacji celów strategicznych. Plany strategiczne to ogólny plan, który definiuje decyzje dotyczące alokacji zasobów, działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych, priorytetów działania. Planowanie strategiczne odbywa się na poziomie zarządu i kierownictwa najwyższego szczebla, jest długookresowe oraz odnosi się do dystrybucji zasobów, przewagi nad konkurencją, zasięgu i synergii.
- Planowanie taktyczne- odnosi się do ciągu celów taktycznych, które wynikają z celu szerszego strategicznego. Planowanie taktyczne dotyczy konkretnych zasobów i konkretnie określonego czasu, dokładnie opisuje jakie działania trzeba podjąć, aby osiągnąć cel.
- Planowanie operacyjne- są skoncentrowane na wąskim zakresie spraw, są krótkoterminowe, angażują menedżerów niższego szczebla, a ich celem jest realizacja celów operacyjnych. Podstawowe formy planowania operacyjnego to:
- - planowanie jednorazowe - realizacja zadań, które nie będą w przyszłości powielane. Do planów jednorazowych możemy zaliczyć projekty i programy.
- - planowanie ciągłe - dotyczy opracowywania działań regularnie powtarzalnych. Celem planowania ciągłego jest poprawianie efektywności przez standaryzowanie procesów decyzyjnych. Plany ciągłe to wytyczanie polityki organizacji, przepisy i reguły postępowania oraz standardowe procedury działania.
- Planowanie awaryjne- to planowanie określające alternatywne działanie, jakie zostanie podjęte, w przypadku, gdy główny zamierzony plan zostanie niespodziewanie zakłócony lub nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
Odpowiedzialność w procesie planowania.
W dużych organizacjach możemy wyróżnić:
- personel planistyczny - jego zadaniem jest odciążenie menedżerów czyli pomoc w koordynowaniu działalności planistycznej, pomoc w dobieraniu odpowiednich narzędzi i technik, wnosi nowe spojrzenie na problem.
- planistyczny zespół zadaniowy - powołuje się go, gdy organizacja chce osiągnąć jakieś nowe cele, po realizacji planu grupa zadaniowa ulega rozwiązaniu.
- zarząd - ustala misję i strategię firmy
- dyrektor naczelny - przeważnie prezes zarządu, jest najważniejszym ogniwem w procesie planowania, odpowiada za realizację strategii.
- komitet dyrektorów - opracowuje materiały dla dyrektora naczelnego, które odnoszą się do problemów i spraw poszczególnych działów w organizacji, koncentrują się na konkretnych projektach
- kierownictwo pierwszej linii - to oni realizują plany opracowane przez kierownictwo wyższego szczebla, opracowuje budżety, analizuje.
Bariery występujące w procesie planowania to:
- określenie niewłaściwych celów
- niewłaściwy system nagradzania
- dynamiczne i złożone otoczenie
- opór wobec zmian
- niechęć do ustalania celów