Bańka spekulacyjna to okres gwałtownego wzrostu cen pewnych aktywów, takich jak nieruchomości, akcje, kryptowaluty czy surowce, który jest często napędzany przez emocje i oczekiwania inwestorów, a niekoniecznie przez fundamentalne podstawy ekonomiczne. W takiej sytuacji ceny aktywów rosną znacznie szybciej niż ich rzeczywista wartość, co może prowadzić do sytuacji, w której inwestorzy chcący osiągnąć szybki zysk napędzają spiralę wzrostu cen, aż do momentu, w którym bańka pęka, czyli ceny gwałtownie spadają, prowadząc do strat finansowych dla wielu inwestorów.
Przykłady bańek spekulacyjnych.
-
Bańka internetowa (dot-com bubble): W latach 90. XX wieku, w okresie rozwoju internetu, wiele firm związanych z technologią informacyjną i internetem notowało gwałtowny wzrost cen swoich akcji, pomimo braku rzeczywistych zysków. Kiedy w końcu doszło do spadku wartości tych firm, wielu inwestorów straciło znaczne sumy pieniędzy.
-
Bańka nieruchomościowa w 2008 roku: Przed kryzysem finansowym w 2008 roku, ceny nieruchomości w Stanach Zjednoczonych wzrosły znacząco, częściowo dzięki pożyczkom hipotecznym o niskim ryzyku. Gdy te pożyczki zaczęły się niespłacalne, spowodowało to kryzys finansowy i załamanie rynku nieruchomości.
-
Bańka kryptowalutowa w 2017 roku: W 2017 roku ceny kryptowalut, zwłaszcza bitcoina, osiągnęły rekordowe wartości, przyciągając uwagę licznych inwestorów. Jednak późniejszy spadek cen kryptowalut pokazał, że wiele osób zaangażowało się w inwestycje bez dokładnego zrozumienia ryzyka.
-
Bańka surowcowa: W przeszłości zdarzały się również bańki spekulacyjne na rynkach surowców, takich jak ropa naftowa czy metale szlachetne. Gwałtowne wzrosty cen były często spowodowane spekulacjami dotyczącymi dostępności lub popytu na surowce.
-
Bańka nieruchomościowa w niektórych regionach: W niektórych miastach i regionach można zaobserwować bańki spekulacyjne na rynku nieruchomości, gdzie ceny nieruchomości rosną szybciej niż zdrowe fundamenty ekonomiczne, co może prowadzić do nadmiernych ryzyk i spadków cen w przyszłości.
Bańki spekulacyjne są zagrożeniem dla stabilności ekonomicznej, ponieważ ich pęknięcie może spowodować straty finansowe dla wielu osób oraz negatywny wpływ na gospodarkę jako całość.