Zachowek to część spadku, która przysługuje ustawowo określonym osobom, nawet jeśli nie zostały one uwzględnione w testamencie zmarłego. Jest to instytucja prawa spadkowego, która zapewnia ochronę praw dziedziczenia bliskich krewnych po zmarłej osobie. W większości systemów prawnych zachowek jest uregulowany przez prawo i dotyczy sytuacji, gdy zmarły nie uwzględnił w testamencie lub darowiznie swoich dzieci, małżonka lub innych uprawnionych spadkobierców.
Zachowek jest zazwyczaj ustalany jako określony procent wartości spadku, który przysługiwałby danej osobie zgodnie z prawem, gdyby nie została pominięta w testamencie. Procent ten jest zróżnicowany w zależności od systemu prawno-spadkowego danego kraju.
Przykład zachowku.
Przykładowo, załóżmy, że osoba A posiada majątek, ale w swoim testamencie nie uwzględnia jednego z dzieci. W momencie śmierci osoby A, dziecko to może mieć prawo do zachowku, czyli części spadku, która jest mu zagwarantowana ustawowo. W niektórych jurysdykcjach może to być połowa tego, co dziecko otrzymałoby zgodnie z dziedziczeniem, gdyby zostało uwzględnione w testamencie. Istotne jest, że zachowek ma charakter świadczenia pieniężnego lub rzeczowego, zabezpieczającego uprawnionego spadkobiercę, a nie konkretną część majątku. Może to prowadzić do sytuacji, w której uprawniony spadkobierca otrzymuje świadczenie pieniężne zamiast konkretnych nieruchomości czy przedmiotów, które znajdowały się w spadku. Zachowek ma na celu zapewnienie, że bliscy krewni zmarłej osoby otrzymają część spadku, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie. Stanowi to formę ochrony praw spadkowych i zapobiega całkowitemu wyłączeniu uprawnionych spadkobierców ze spadku.
Prawo do zachowku różni się w zależności od kultury prawnej i systemu prawnego danego kraju. Niektóre kraje nie dopuszczają możliwości wyłączenia uprawnionych osób z dziedziczenia poprzez testament, podczas gdy w innych systemach prawnych zachowek jest bardziej elastyczny i może zależeć od okoliczności indywidualnego przypadku.